TERRITORIALE STRIJD MET FATALE GEVOLGEN: REEBOKKEN MET SCHEDEL- EN HERSENSCHADE

Reebok (c) Unsplash

Tijdens het voorjaar en de zomer vertonen reebokken (Capreolus capreolus) een uitgesproken territoriaal gedrag. Onderlinge gevechten tussen mannetjes komen dan frequent voor en kunnen leiden tot verwondingen. In sommige gevallen veroorzaken deze letsels ernstige complicaties, zoals blijkt uit twee casussen die werden gemeld via het ziektebewakingsprogramma van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB).

CASUS 1

In juni 2024 werd een reebok uit de regio Geraardsbergen binnengebracht. Het dier vertoonde afwijkend gedrag en kon gemakkelijk benaderd worden. Het liep in cirkels – een neurologisch alarmsignaal. Tijdens de vangst reageerde het dier nog alert, maar omwille van de slechte prognose werd beslist tot euthanasie.

Bij autopsie werd een kleine, stinkende wonde vastgesteld aan de basis van het gewei, met aanwezigheid van maden. Hoewel deze wonde op het eerste zicht oppervlakkig leek, toonde verdere inspectie dat het letsel dieper reikte. Een doorsnede van de schedel bracht necrotisch botweefsel aan het licht als gevolg van osteomyelitis. De initiële verwonding werd vermoedelijk veroorzaakt door een gewei-impact van een andere bok. Dergelijke diepe punctiewonden vormen een toegangspoort voor bacteriën die zich langs botsuturen kunnen verspreiden richting de hersenen.

De groene pijl markeert een oppervlakkige huidwonde ter hoogte van het gewei. Onder deze wonde is het botweefsel opvallend wit met een duidelijke demarcatielijn, wat wijst op lokaal botafsterven (necrose). (c) Naomi Terriere

De schedel werd verder doorgezaagd ter hoogte van het letsel. De rode pijlen tonen zones waar het bot loskomt als gevolg van een bacteriële infectie. (c) Naomi Terriere

Het dier ontwikkelde een suppuratieve meningo-encefalitis, een etterige ontsteking van zowel de hersenvliezen als het hersenweefsel. Histologisch onderzoek toonde perivasculaire ontstekingsinfiltraten met neutrofielen, lymfocyten, plasmacellen en macrofagen, alsook kleine zones van gliose – een teken van beschadiging van het zenuwweefsel.

Tussen de hersenvliezen (A) en grote hersenen (C) zijn aggregaten van ontstekingscellen (B) te zien (HE, 50x).

CASUS 2

Een recentere casus deed zich vorige week voor, toen een verzwakte reebok werd geëuthanaseerd na aanhoudende symptomen van apathie en overmatig speekselen, ondanks toediening van ondersteunende medicatie. Bij autopsie viel een loszittend gewei op. Na het afzagen van de geweibasis en het doorzagen van de schedel werd etterophoping vastgesteld, zowel rond het gewei als ter hoogte van de geweibasis. Op het oppervlak van de grote hersenen werden alsook etterige substanties aangetroffen, wat erop wijst dat de bacteriële infectie reeds was doorgebroken tot in het centraal zenuwstelsel. Het bacteriologisch onderzoek hierop identificeerde de bacterie Trueperella pyogenes als boosdoener.

De gele pijl toont etterophoping aan tussen bot en huidweefsel van het gewei (c) Naomi Terriere

De gele pijlen tonen etterophoping aan ter hoogte van de geweibasis en op het oppervlak van de grote hersenen (c) Naomi Terriere

Deze casussen zijn niet uniek voor Vlaanderen. Vergelijkbare letsels werden eerder beschreven in verschillende Europese studies, voornamelijk in regio’s met een hoge bok-hinde ratio (Pewsner et al., 2017; Cohen et al., 2015). In dergelijke gebieden neemt de frequentie én intensiteit van gevechten toe, wat het risico op diepe verwondingen en secundaire infecties vergroot. Deze casussen illustreren hoe intraspecifiek gedrag bij reeën onder bepaalde omstandigheden kan leiden tot ernstige neurologische aandoeningen met fatale afloop.